Heup artrose

Wat is het?
In de medische wereld wordt gewrichtsslijtage Artrose genoemd. Een gewricht bestaat uit twee botuiteinden die bekleed zijn met gewrichtskraakbeen. Bij een gezond gewricht is dit kraakbeen dik en het zorgt ervoor dat de botuiteinden soepel en glad ten opzichte van elkaar kunnen bewegen, zoals bij een goede kogellager. Daarnaast heeft het kraakbeen een schokdempende werking waardoor grote krachten kunnen worden opgevangen.

Artrose is een aandoening waarbij het gewrichtskraakbeen in kwaliteit achteruit gaat doordat het gewrichtsoppervlak minder glad wordt en in dikte afneemt. Vrijwel iedereen heeft op latere leeftijd wel met (lichte) artrose te maken. Vaak merk je dit aan de typische ochtendstijfheid. Het gewricht moet op gang komen. Wanneer de artrose erger wordt kan dit ook tot blijvende stijfheid en gewrichtsvervorming leiden.

Uit onderzoek blijkt dat de mate van slijtage / kraakbeenschade niet overeen komt met de mate waarin pijn en klachten ervaren worden! Het lichaam is in veel gevallen in staat om een nieuw evenwicht te vinden zodat er toch behoorlijk gefunctioneerd kan worden ondanks de artrose. Artrose kan in alle gewrichten optreden maar komt voornamelijk voor in de gewrichten van de handen, knieën en heupen. Hoewel het onder ouderen de meest voorkomende gewrichtsaandoening is, zijn er in Nederland naar schatting 25.000 jongen patiënten (tussen de 25 en 44 jaar) met artrose. In totaal zijn er meer dan 650.000 mensen die in meer of mindere mate last hebben van artrose.

Artrose wordt ook wel eens slijtage-reuma genoemd. Maar bij artrose komen geen veranderingen in het bloed voor, zoals bij reuma. Een reumatest zal dan ook geen afwijkingen laten zien.

Wat zijn de oorzaken van heupartrose?
Hoe artrose ontstaat, is niet precies bekend. Het is wel duidelijk dat het afhankelijk kan zijn van meerdere factoren, te weten:

Natuurlijke slijtage met het stijgen van de leeftijd.
Overgewicht
Langdurig zware belasting van de gewrichten door zwaar lichamelijk werk of intensief sporten.
Een ongeval vroeger kan aanleiding geven tot vervroegde artrose op latere leeftijd.
Langdurig te weinig belasten en bewegen, bijvoorbeeld bij veel zittend werk.
Waarschijnlijk speelt aanleg ook een rol.

Hoe wordt heupartrose behandeld?
In de meeste gevallen is een conservatieve (geen operatie) behandeling de eerste keus. Een “kunstgewricht” heeft een beperkte levensduur en elke operatie brengt een bepaald risico met zich mee. In veel gevallen is er ook een goed resultaat te bereiken door de juiste therapie, training en leefregels.

De behandeling bestaat uit:

Pijnvermindering:
Om dit te bereiken is een (tijdelijke) belastingverlaging belangrijk. Stoppen of reduceren van de sportbelasting, in ernstige gevallen lopen met krukken en indien nodig de belasting langzaam verminderen door af te vallen. Veel lichte pijnvrije beweging is verder belangrijk. Dit kan bijvoorbeeld door fietsen/ hometrainer, bewegen in water, pendelbewegingen. De maatregelen worden per individu doorgesproken en bepaald. Ondersteunende therapie ter pijnvermindering in de eerste fase kan zinvol zijn.

Verbeteren van de beweeglijkheid en spierversterking:
Bij artrose zijn het vaak dezelfde spieren die verzwakken, terwijl andere specifieke spieren juist verkorten. Uw fysiotherapeut geeft u indien nodig specifieke oefeningen om verzwakte spieren te versterken en verkorte spieren te rekken.

Coördinatie:
Wanneer er pijnvrij geoefend kan worden, dient er getraind te worden, om de opgebouwde kracht en beweeglijkheid in een goed looppatroon om te zetten. Ook andere activiteiten in het dagelijks leven of specifieke sport en/of bewegingsactiviteiten worden ingetraind. Als laatste wordt een preventieprogramma van oefening/training opgesteld en doorgesproken om de opgebouwde situatie zo goed mogelijk te behouden. Indien er sprake is van ernstige klachten en er wordt na 3 maanden geen duidelijke verbetering in de situatie bereikt, dan is het overwegen van een operatie aan de orde.

Tips:
De prognose verbetert indien op de volgende aspecten gelet wordt:

Schoeisel: Schokdempende schoenen/ schoenzolen bij zowel werk, sport als vrije tijd.
Gewicht: Overgewicht belast bij staan en elke stap het heupgewricht onnodig extra.
Training: Een optimale spierkracht en spierlengte en voldoende beweging zijn essentieel om de situatie onder controle te houden/krijgen. Fietsen en zwemmen zijn hierbij zeer goede bewegingsvormen.
Soort sport: Niet alle sporten zijn even geschikt indien er artrose aanwezig is. Sporten met snelle, onverwachte bewegingen, contactsporten en sporten met grote compressiekrachten (zoals springen en hardlopen) zijn vaak minder geschikt.
Belastingverandering: Toename van belasting dient niet plotseling te verlopen, maar opgebouwd te worden. Er dient dus toegewerkt te worden naar een bepaalt belastingsniveau, b.v. het maken van lange bergwandelingen of skiën.
Vermijd zware belasting als langdurig hurken.
Verander regelmatig van houding.
Vermijd lange autoritten. Neem regelmatig een pauze en loop dan een stukje.
Rust roest, zeker bij artrose. Veel bewegen met niet veel belasting is het advies!

Wat wordt er van je verwacht?
Zoals al aangegeven is het belangrijk om je aan een aantal spelregels te houden om een zo goed mogelijk resultaat te bereiken.

Houdt je aan de door je therapeut aangegeven periode van relatieve rust / ontlasting van het gewricht.
Voer regelmatig je oefeningen uit thuis. Alleen oefenen in de fysiotherapiepraktijk is absoluut onvoldoende om een goed resultaat te kunnen bereiken.
Kijk of er specifieke adviezen zijn die je op zou kunnen volgen om de prognose gunstiger te maken.