Knie endoprothese

Het kniegewricht vormt de schakel tussen het bovenbeen en het onderbeen. Het betreft een zogenaamd scharniergewricht, te vergelijken met een deurscharnier, waarin hoofdzakelijk een buiging en een strekking van het onderbeen kunnen plaatsvinden (ongeveer 140 graden). Daarnaast kan het onderbeen wanneer het gebogen is een stukje draaien ten opzichte van het bovenbeen.
Er zijn drie botstukken betrokken bij de kniebewegingen. Deze botstukken zijn: de onderzijde van het bovenbeen, de bovenzijde van het onderbeen (scheenbeen) en aan de voorzijde de knieschijf . Het kniegewricht bestaat eigenlijk uit twee gewrichten, namelijk het gewricht tussen bovenbeen en het onderbeen en het gewricht tussen de knieschijf en het bovenbeen. Omdat deze twee gewrichten binnen één gewrichtskapsel liggen wordt het functioneel als één gewricht gezien.

Waarom een nieuwe knie?
De belangrijkste indicatie voor een operatie waarbij een nieuwe knie wordt geplaatst is slijtage van het gewricht, waarbij veel pijn en/of beperkingen zijn ontstaan. Slijtage betekent eigenlijk dat de mooie kraakbeenlaag dun is geworden, oneffen is geworden en soms helemaal verdwenen is, dit gaat vaak ook nog gepaard met groei van botuitsteekseltjes aan de rand van beide gewrichtsvlakken. Als ondanks therapie en training de situatie onvoldoende verbetert, kan samen besloten worden tot het plaatsen van een nieuwe knie via een operatie. Op de plaatjes hiernaast ziet u het kniegewricht, met boven slijtage aan een kant van de knie en onder slijtage van het hele gewricht.

Wat gebeurt er tijdens de operatie?
Er zijn verschillende technieken die de chirurg kan toepassen bij het plaatsen van een nieuwe knie (prothese). Op het moment dat je geopereerd gaat worden zul je hierover voorgelicht worden door de chirurg/het ziekenhuis. Soms kan volstaan worden met het vervangen van slechts een deel van het gewricht, maar meestal worden alle gewrichtsoppervlakken door metalen en kunststof delen. Op de Röntgenfoto hiernaast is een opname te zien waarbij alle gewrichtsoppervlakken vervangen zijn.

Voorbereiding op de operatie:
Al voor de operatie kun je een aantal dingen doen die positief doorwerken na de operatie. Hieronder wordt puntsgewijs aangegeven welke zaken hierbij van belang zijn.

  1. Uit onderzoek blijkt dat het belangrijk is om zoveel mogelijk pijnvrij de operatie in te gaan. Dit betekent dat je je knie het best een beetje kunt ontzien vanaf ongeveer 2 weken voor de operatie. Dit kan door:
    a.Geen overmatig belastende activiteiten meer te doen vanaf 2 weken voor operatie
    b.Het kniegewricht te ontlasten door met krukken te gaan lopen (hierdoor wen je ook vast aan het lopen met krukken).
    c.Veel te bewegen zonder pijn. Hiervoor kan de fysiotherapeut je 1 of 2 oefeningen geven.
  2. Leer alvast hoe je met krukken kunt lopen, maar ook hoe je hiermee omgaat bij gaan zitten/ opstaan/ gaan liggen/ opstaan/ in- en uit de auto stappen e.d. (krukken zijn te leen of te huur via de thuiszorgwinkel)
  3. Denk alvast na over eventuele hulpmogelijkheden voor de eerste weken na de operatie. Je bent immers beperkt omdat je niet teveel mag buigen en belasten en omdat je met krukken loopt.
  4. Loop je huis door en kijk of de inrichting veilig is voor na de operatie (uitglijden, struikelen, belastende houdingen). Denk hierbij aan:
    a. Geen losliggende kleedjes op de vloer.
    b. Goede antislip vloer in de douche, eventueel door het aanbrengen van antislipstickers.
    c. Indien je een laag bed hebt is het handig om het bed te verhogen. Het is immers belangrijk om niet te diep te hoeven buigen, zeker in de eerste 6 weken. Het bed kan in de meeste gevallen verhoogd worden door stevige klossen onder de poten te plaatsen (evt. via thuiszorgwinkel verkrijgbaar).
    d. Heb je een redelijk hoge stoel tot je beschikking? Een lage stoel of bank geeft in de eerste weken teveel belasting. Verhoog de stoel eventueel met een stevig kussen.
    e. Plaats een stevige hoge kruk in de douche, waarop tijdens douchen gezeten kan worden.
    f. Bereid eventueel al en aantal maaltijden voor, voor de eerste dagen na thuiskomst.
    g. Zoek makkelijke kleding uit, die zonder veel kniebuiging kan worden aan- en uitgetrokken.
    h. Zet veel gebruikte spullen zoals bepaalde kleding, pannen e.d. niet te laag bij de grond.

Wat gebeurt er na de operatie?
Veelal blijf je ongeveer 1 week in het ziekenhuis. Meestal al de eerste of tweede dag na de operatie komt de fysiotherapeut van het ziekenhuis met je oefenen. Ook mag je dan meestal al uit bed om onder begeleiding te gaan staan en lopen. Na ongeveer 1 week is het herstel vaak zodanig dat je naar huis mag, zeker al daar alles goed geregeld is. De begeleiding en therapie zal dan veelal vanuit onze praktijk overgenomen worden. Meestal zal er een aantal behandelingen bij je thuis gegeven worden om ook functioneel in de thuissituatie te oefenen. Zodra mogelijk vindt de therapie in onze praktijk plaats. De eerste 8 weken na ontslag uit het ziekenhuis zullen we je in ieder geval individueel begeleiden bij je revalidatie. De therapie en begeleiding is in deze periode gericht op de volgende punten:

  • Goed omgaan met het gebruik van krukken (of soms looprekje).
  • Dagelijkse activiteiten zonder overmatige belasting uit kunnen voeren.
  • Bevorderen van de beweeglijkheid rond het kniegewricht.
  • Verbeteren van de spierkracht binnen grenzen.
  • Verbeteren van de stabiliteit en het evenwicht

Een van de belangrijkste oefeningen om de beweeglijkheid in uw kniegewricht te verbeteren is veel bewegen zonder belasting. Je fysiotherapeut zal hiervoor een oefening met je doornemen en meegeven. Het slechtste wat gedaan kan worden is in de eerste weken heftige pijn veroorzaken door de knie geforceerd te willen buigen. Je lichaam heeft tijd nodig om de beweging weer toe te laten. Zodra mogelijk is het een prima oefening om te gaan fietsen op een hometrainer, in eerste instantie mogelijk met een kleine trapas. Goede opbouw van kracht, stabiliteit, beweeglijkheid, evenwicht en belastbaarheid duurt uiteraard langer dan deze 8 weken, na zo’n grote operatie. In veel gevallen kan de training dan echter ook goed in groepsverband uitgevoerd worden.

Binnen ons netwerk hebben wij hiervoor een specifiek programma ontwikkeld (1 training per week thuisoefeningen), welke veelal voor het grootste deel vergoed wordt door je zorgverzekeraar. Gedurende dit programma wordt gewerkt met gestructureerde trainingsopbouw. Daarnaast zul je specifieke oefeningen thuis doen. Wij zijn ervan overtuigd dat een dergelijke opbouw belangrijk is om een langdurig goed resultaat te bevorderen en zaken als werk, hobby’s, sport, vakantie, tuinieren e.d. weer op veilige manier mogelijk te maken.

Belangrijke zaken waar je na de operatie de eerste maanden verder rekening mee moet houden:

  1. Fietsen op een gewone fiets mag pas weer als goede stabiliteit bereikt is (zeker eerste 6 weken niet).
  2. Zelf autorijden mag pas weer op z’n vroegst 6 weken na de operatie.
  3. Draag stevige schoenen met goede schokdemping, zowel in je werk, als vrije tijd.
  4. Voorkom lang achtereen staan.
  5. Specifieke zaken afhankelijk van de bij jou toegepaste operatietechniek. (deze zullen in het ziekenhuis en door de fysiotherapeut met je worden doorgesproken).
    En verder:
  6. Let op je gewicht! Overgewicht leidt er uiteraard toe dat ook je prothese zwaarder belast wordt. Indien je eigenlijk te zwaar bent, probeer dan via eenvoudige voedingsadviezen en gestructureerd bewegen een aantal kilo’s kwijt te raken.
  7. Overbelasting: Plotselinge belastingen kunnen overbelastend zijn voor je nieuwe knie. Zodra je volledig hersteld bent is het prima om een passende sport te gaan beoefenen, waarbij plotselinge belastingsmomenten niet voorkomen. Dit betekent dat alle contactsporten sterk afgeraden worden en ook sporten met snelle draaibewegingen zijn niet erg geschikt. Sporten die wel goed kunnen zijn b.v.: Fietsen, Wandelen, Tennis(dubbel) , Low impact aerobics, recreatief badminton en tafeltennis.
  8. Ook te langdurige belastingen worden afgeraden (b.v. 4-daagse van Nijmegen, 10 km. joggen achtereen)
  9. Onderbelasting: Wanneer je je nieuwe knie bijna niet belast en traint, wordt het bot zwakker, daarnaast is het lichaam niet voorbereid op eventuele plotselinge belastingen die altijd kunnen optreden , b.v. door struikelen. Regelmatig bewegen blijft dus belangrijk.